Op zaterdagmiddag 3 september 2022 organiseerde Stichting familie Cnossen-Knossen een familiebijeenkomst in de Laurentiuskerk in Kimswerd. Voor onze familie is deze kerk bijzonder, omdat in het begin van de 16e eeuw heer Wybe vicarus was van deze kerk. Heer Wybe was de zoon van Taka Hemmez, de eerst bekende bewoner van de Armenhuis boerderij in het buurtschap Knossens bij Bolsward. Heer Wybe had een zoon Taeke, die in ons tweede familieboek wordt genoemd.
Om kwart voor één arriveerden al de eerste familieleden. Ze werden welkom geheten met orgelspel door bestuurslid Jelle (AAB 5.14.4.1), onze vicevoorzitter.
Om half twee opende voorzitter Jelle (AAB 5.14.7.2) de bijeenkomst met een welkomstwoord, in het bijzonder voor vier Amerikaanse familieleden: Annetta Cnossen (FJD 7.4.4.1) en Wes Dils uit El Paso (Texas) en Carolyn Heysteck-Tolsma en John Tolsma (AAB 5.14.6.5) uit Lynden, in de staat Washington. De geweldige opkomst, 80 familieleden, was verrassend. Het bestuur had oorspronkelijk gerekend op ongeveer de helft.
Na een uitleg over het programma vroeg de voorzitter aan bestuurslid Foeke om even naar voren te komen en hij sprak hem als volgt toe (verkort weergegeven):
Foeke jij zit al vanaf 1974 in het bestuur, dus al 48 jaar, bijna een halve eeuw. Je was al volop betrokken bij het samenstellen van het eerste familieboek en ook voor de realisatie van het tweede boek heb je de handen flink uit de mouwen gestoken. Vele jaren was je penningmeester van de stichting en zorgde je voor kloppende jaarrekeningen. Ik noem je vaak ons levende archief, want je weet zoveel van de familie. Je bent voor ons bestuur van onschatbare waarde.
Geschiedenis, genealogie en boeken zijn je passie en daar profiteren we als stichting enorm van. De Cnossen familie ligt je gelukkig na aan het hart. Vrijwel bij elk bezoek bij jullie thuis komt het Cnossen boek op tafel en wordt erover verteld. Ook Tjitske was altijd heel nauw bij je hobby, of eigenlijk je passie, betrokken. Zij besteedde er ook veel tijd aan, steunde jou en wat velen misschien niet weten is dat zij degene was die in het archief in Workum het oudste Cnossen document, het zegel met ons wapen van Wpcke Johans, uit 1456 ontdekte.
Jij, Tjitske en jullie drie dochters waren en zijn een echte hechte Cnossen familie. Nu Tjitske dit jaar is overleden zijn de omstandigheden veranderd, maar we hopen dat je toch nog heel lang van je hobby of passie kunt blijven genieten.
Het bestuur wil je graag benoemen tot erelid van onze stichting en ik spreek de hoop uit dat je nog lang bestuurslid wilt blijven. Als tastbaar bewijs hiervan wil ik je graag feliciteren en je deze oorkonde overhandigen.
Daarna was het woord aan drs. Geert Pruiksma (FCO 7.5.6.9.2), kunsthistoricus en directeur van museum Nienoord bij Leek. In een zeer levendig betoog schetste hij ons een beeld van de tijd waarin heer Wybe vicarus was; hoe ze toen leefden, wat ze aten en welke kleding men droeg. Ook maakte hij duidelijk wat de juiste betekenis is van de functie vicarus. Over dit onderdeel van zijn betoog zei hij:
‘ De vicaris van Kimswerd’
In Kimswerd is begin 16e eeuw heer Wybe vicarus van deze kerk. Zijn vader Taka Hemmez is de eerst bekende bewoner van de Armenhuis boerderij in het buurtschap Knossens bij Bolsward. Heer Wybe zijn zoon Taeke komt voor in ons tweede familieboek (blz 99 en 100). Van de historische bouwdelen en interieurstukken in de kerk heeft heer Wybe de oudste zelf gezien en misschien ook gebruikt of gevoeld. Ze bieden ons een veelheid aan associaties voor een reconstructie van heer Wybe zijn leven begin 16e eeuw, dus grofweg de periode 1500-1550.
Wat doet de vicaris?
De vicarie is in de Middeleeuwen een afgezonderd vermogen, waarvan de opbrengst bestemd is voor het levensonderhoud van een priester.
De collator, vaak stichter van zo ’n vicarie, kiest een vicaris als soort eigenaar/exploitant. De bisschop benoemt hem. Hij moet ook aan een bepaald altaar een of meer heilige missen opdragen, in gebeden bepaalde personen gedenken en eventueel nog andere, in de stichtingsbrief opgedragen, taken uitvoeren. Na de Reformatie komen vicarieën onder het wereldrijk recht, de bestemmingen worden gewijzigd in bijvoorbeeld studiebeurzen.
Het was erg stil in de kerk tijdens de presentatie van Geert. Dat is erg tegen de natuur van Cnossens en Knossens en het tekent de vertelkunst van Geert. Uit de uitslag van de enquête die we na afloop hielden komt dat ook duidelijk naar voren.
Na de voordracht kon de familie onder leiding van twee gidsen de grafkelder in de kerk en de oudheidskamer bezichtigen. Het interessante verhaal achter de in de grafkelder liggende personen kwam door de grote drukte en de kleine ruimte niet helemaal uit de verf, maar kan hier nog eens worden nagelezen:
En toen was het tijd voor de doop van de ‘Anna Wpckedr’, een door Jelle Cnossen (AAB 5.14.7.2) gerestaureerde 16m2-zeilboot en vernoemd naar onze vroegste stammoeder Anna Wpckedr. In de Nieuwsbrief van 2022 staat het verhaal over de relatie tussen de boot en onze familiestamboom in meer detail weergegeven. De doop werd verricht door Marije Cnossen (AAB 5.14.7.2.3). Het werd een stijlvolle plechtigheid waarbij de aanwezigen na afloop met een glas mousserende wijn een toost uitbrachten op onze bijzondere stammoeder en de boot. Het prachtige weer hielp ook mee om er een bijzondere gebeurtenis van te maken.
Tot slot was er nog de traditionele verloting waarbij een aantal mooie Cnossen Knossen promotieartikelen bij gelukkige eigenaars terechtkwamen. Na nog wat napraten onder genot van een kopje koffie en een broodje gingen alle gasten rond vijf uur weer op huis aan.
Speciaal voor familie die uit het buitenland kwam organiseerde de stichting nog een paar extra activiteiten. Zo was er een gezamenlijk ontbijt, een stadswandeling onder leiding van een gids door Bolsward en een lunch in hotel Grutte Pier in Kimswerd. Op zondagmorgen ging een aantal bestuursleden met de buitenlandse gasten naar een kerkdienst in de Martinikerk in Bolsward en dronk men gezamenlijk koffie op de terp Groot Cnossens bij de huidige agrariër Tonny Witteveen. Ook werd een bezoek gebracht aan het ‘Monument voor Amerikaanse Vliegers’ in Bolsward dat is opgericht ter nagedachtenis aan de omgekomen bemanning van een Amerikaanse B-24 bommenwerper die op 22 december 1943 neerstortte. Vooral voor Anetta Cnossen was dit bijzonder, omdat haar vader Jon Cnossen als lid van de Prinses Irene brigade deelnam aan de invasie in Normandië en de bevrijding van Nederland. Bovendien was het 3 september ook de 100e geboortedag van één van de gesneuvelde vliegers.
Tijdens hun bezoek aan Nederland werden de Amerikaanse gasten begeleid door meerdere familieleden. Op de kaasmarkt ontmoetten Wes en Annetta ook Jelmer Cnossen (AAB 5.14.7.4.1), die daar kaas verkoopt. Dat de reisbegeleiding op prijs werd gesteld bleek uit een ruimhartige donatie aan de stichting na afloop, wat maakte dat we het symposium met een klein positief saldo konden afsluiten.
Voor het bestuur is de organisatie van een evenement als dit symposium in Kimswerd een hoogtepunt, waar veel tijd in gaat zitten. Maar wat een enorme voldoening geeft als het allemaal goed verloopt, goed wordt bezocht en de aanwezigen het waarderen. Dat dit laatste het geval is blijkt uit de vele positieve reacties na afloop.