Nieuwsbrief nr 46 april 2022

Beste familieleden,

Hierbij biedt het bestuur u Nieuwsbrief nummer 46 aan. Vorig jaar zeiden we dat het een bijzonder jaar was. De coronapandemie haalde een streep door onze rekening, waardoor we een gezellige fysieke reünie misliepen. Gelukkig konden we dankzij de huidige ICT-middelen een virtuele reünie en een kerst foto/film actie organiseren. Veel Cnossen en Knossen familieleden namen hieraan deel. Over beide acties kregen we veel positieve reacties van de familie. Daar zijn we blij mee. Het versterkte onze veronderstelling dat alle tijd die wij als bestuur in de stichting steken wordt gewaardeerd. Helaas is dit jaar de coronapandemie nog niet voorbij. Bij het maken van nieuwe plannen moeten we er nog steeds rekening mee houden en nu ook nog met oorlog. Wat een vreselijke tijd voor de mensen in de Oekraïne. Voor zover we weten wonen er geen Cnossens of Knossens in Oekraïne. Mocht het wel zo zijn dan wensen we hun heel veel sterkte toe.

Familiebijeenkomst: zaterdag 3 september

Het lijkt het bestuur goed voor de familieband wanneer we dit jaar weer een fysieke familiebijeenkomst plannen. De voorlopige datum hiervoor is zaterdag 3 september. Vlak na de zomer deze keer, omdat de ervaring van de afgelopen twee jaar leert dat in de zomerperiode de pandemie minder erg is. Het programma wordt nog verder uitgewerkt, maar we proberen voor zowel jong als oud een interessant evenement te organiseren. Noteert u de datum ook alvast in uw agenda? Via onze websites www.cnossen.frl, www.cnossen-knossen.com en onze Facebook-pagina www.facebook.com/Cnossen.Knossen/ houden we u op de hoogte.

Onderzoek naar onze afkomst dankzij uw donatie

In deze Nieuwsbrief treft u weer een aantal familieverhalen aan. We hopen dat u het interessant vindt en dat u ook in 2022 uw donatie weer naar ons overmaakt. Die donatie willen we graag gebruiken voor verder onderzoek naar onze afkomst. Met de ontvangen donaties van 2021 konden we heel mooi al onze operationele kosten dekken en we hielden zelfs iets over. Dat geld gaan we besteden aan de verdere digitalisering van ons uitgebreide archief, zodat alle stukken straks voor iedereen op onze website te zien zijn. Die website gaan we overigens in een nieuw jasje steken. Een A3 scanner hebben we ondertussen aangeschaft.

Heel interessant zou het zijn om in de genealogie een connectie te kunnen maken tussen de 15e – eeuwse Knossens bij Bolsward en de Knossens die in die tijd en daarvoor in Duitsland langs de Rijn woonden. Onze veronderstelling is dat de voorouders van beide takken met de Vikingen vanuit Scandinavië naar onze streken zijn getrokken. Wij zouden graag de archieven van de Rooms katholieke kerken in het onderzoek willen betrekken. In onze vroegste familie stamboom komen we regelmatig Rooms-katholieke geestelijken tegen. Zij hadden vaak een nageslacht en we weten dat monniken in de middeleeuwen regelmatig van klooster wisselden, ook internationaal. We schreven daar al over in onze vorige Nieuwsbrief. Onlangs ontdekten we in de Groninger archieven nog een pastoor: Otto Knossen uit 1546, die in Nienoord bij Leek in Groningen werkzaam was. Hij komt in onze huidige stamboom niet voor. De naam Otto komt wel voor. In de klok van de kerk van Lutkewierum staan bijvoorbeeld de namen van heer (pastoor) Wibe Takezoon en ook die van een Lolcke Ottozn. Heer Wibe is een ons bekende Knossen, bezitter van landerijen op Knossens1. Aan hem willen we tijdens de reünie op 3 september aandacht schenken. Lolcke Ottozn’s afkomst kennen we nog niet. De naam Otto Knossen wordt wel genoemd in deel 2 van ons familieboek op blz. 49 en 55 als belangrijke inwoner van het Duitse Mainz in de 13e eeuw. We zijn in ons tot nu toe oppervlakkige onderzoek al zo vaak op min of meer toevallige overeenkomsten tussen de in de 13e, 14e en 15e internationaal levenden Knossens gestuit dat een connectie niet ondenkbaar is. Graag laten we hier meer onderzoek naar uitvoeren. Namens het bestuur wens ik u veel leesplezier,

Met vriendelijke groet

Jelle P. Cnossen (AAB 5.7.14.2), voorzitter

Anna Wpckedr leeft voort……

Inleiding

In wat nu Zuidoost-Zweden is, werd meer dan duizend jaar geleden een gefortuneerde Vikingstrijder te ruste gelegd in een majestueus graf vol zwaarden, pijlpunten en twee geofferde paarden. Het graf was een afspiegeling van het leven van een mannelijke Vikingstrijder. Dat is althans wat veel archeologen dachten.

Nieuwe DNA-analyses van de botten leggen echter een geheim bloot: in het graf ligt een vrouw. Door het onderzoek, dat in de American Journal of Physical Anthropology is gepubliceerd, moesten archeologen hun kennis van de Vikingen bijschaven.
De vrouwen in de noordelijke samenleving blijken in menig opzicht op gelijke voet met de mannen te hebben gestaan. Hun positie was in die tijd veel beter dan die van vrouwen in de rest van Europa. Geschreven bronnen stellen dat Viking vrouwen onafhankelijk waren en rechten en vrijheden bezaten. Viking vrouwen hadden bijvoorbeeld de vrijheid om rijk en machtig te worden. Ook hadden ze het recht om te scheiden als hun man gewelddadig tegen haar werd, om te hertrouwen en om te erven. Ze waren de bewakers van de sleutels van zowel bezit als rijkdom, vooral wanneer hun mannen in het buitenland waren. Er zijn in de mythologie aanwijzingen dat sommigen ook werden opgeleid tot militaire leiders, met schildmaagden.

Als je de historische gegevens over onze stammoeder Anna Wpckedr., zoals die zijn gepubliceerd in ons tweede familieboek, leest, bekruipt je de gedachte dat zij misschien wel Viking-genen had geërfd. Want ze stond haar mannetje. In deze bijdrage leren we haar wat beter kennen.

Anna Wpckedr.

Een groot verschil tussen de genealogie in het eerste en die in het tweede Cnossens Knossen familieboek is de positie van Johan Wpckes (IVa) en zijn zus Anna Wpckedr. (IVb). Zij vertegenwoordigen in ons tweede boek de 5e generatie.

Gingen we er in het eerste boek nog vanuit dat Johan Wpckis (IVa) in onze directe afstammingslijn zat, uit het onderzoek voor ons tweede boek blijkt dat dit niet het geval is. Anna Wpckedr (IVb) is in de rechte lijn onze stammoeder. Ze leefde van +/- 1510 tot 1577, ten tijde van prins Willem van Oranje (1533 – 1584), de ‘vader des vaderlands’ en is +/- 67 jaar oud geworden. Haar grafzerk ligt in de Martinikerk in Bolsward, samen met die van haar broer Johan Wpckis, provoost van de schutterij in Bolsward.

0. Johan N. 1400

Ib. Wpcke Johans 1456

IIc. Johan (Jan) Wpkis 1495

III. Wpke Johansz (Janz) to Knossens 1507 

IVa. Johan Wpckis Knossens † 1558

IVb. Anna Wpkedr Knossens † 1576

 

We weten uit het onderzoek van onze familie historicus drs. Ype Brouwers en ook van zijn collega mr. Hein Walsweer vrij veel van Anna:

Terwijl Johan Wpckis Knossens (IVa) en zijn vrouw Egbert Egbertsdr het bedrijf te Knossens runden trouwde Anna in 1535 met Aene Hoytes. Van Aene Hoytes weten we niet veel, behalve dat hij afkomstig was uit Wons, een Fries dorpje vlak bij het begin van de Afsluitdijk. Zij kregen een zoon: Wpcke Aenez (Va). Waar het echtpaar leefde weten we niet, maar na Aenes dood is Anna teruggekeerd naar (de omgeving van) Bolsward.

Na het overlijden van Johan Wpckes Knossens (IVa) in 1558 zette zijn weduwe Egbert Egbertsdr. het bedrijf op Knossens voort met hun dochter Simk en de zonen Wpke en Benedictus. De kinderen zijn allemaal al voor hun moeder overleden. De laatste, Benedictus Johansz. Knossens, overleed in 1568 in Keulen, waar hij studeerde aan de Artes Academie. Wat een tragedie moet dat zijn geweest voor Egbert Egbertsdr.: haar man en al haar kinderen al tijdens haar leven gestorven. Het feit dat Benedictus in die tijd al in Keulen studeerde was heel bijzonder en het tekent de importantie van Johan Wpckes Knossens. Egbert Egbertsdr. kwam uit een gegoede familie en had zelf ook veel bezittingen. Normaal gesproken zou het bedrijf na Johan’s dood haar eigendom zijn geworden. Ze was natuurlijk ook al de erfgename van haar kinderen. Maar dat kwam anders en dat zit zo:

De vader van Johan Wpckis en ook van Anna Wpckedr. met de weinig verrassende naam Wpke Johansz to Knossens (III), had namelijk een ‘fideï-commissaire’2 testament gemaakt, met de bepaling dat de bezittingen uit zijn nalatenschap alleen in neergaande lijn mochten vererven. Nu de kinderen van Johan Wpckes waren overleden en diens nageslacht was uitgestorven, viel zijn bezit daarom toe aan zijn zuster Anna. Maar dat pikte Egbert Egbertsdr. als echtgenote niet en ze hield vast aan het bezit. Anna spande toen een proces aan bij het Hof van Friesland om het haar toekomende deel op te eisen.

In 1573 deed het Hof van Friesland uitspraak in de zaak tussen Anna Wpckedr en Egbert Egbertsdr. Het Hof stelde vast dat Anna de rechtmatige erfgename was van Wpcke Jansz to Knossens. Om die reden moest Egbert haar een inventaris overleggen en haar de ‘grote sate te Knossens’ restitueren en tevens alle andere vastgoed dat afkomstig was van Wpcke Jansz’ van vaderszijde. Voorts de helft van de opbrengsten van alle bezittingen van Egbert. Tenslotte stelde het Hof vast dat de grote sate te Knossens niet zou overerven aan ‘vrienden’ (familieleden in ruime zin) maar uitsluitend op ‘rechte erven’ van vaderskant van de testateur.

De fideï-commis komt uit het klassieke Romeinse recht en was daar ruim 700 jaar om meerdere redenen geliefd, onderanderen om een erfenis door te geven aan personen die volgens de wettelijke regels niet mochten erven, zoals vrouwen,ongehuwden en slaven en om familiebezittingen binnen de familie te houden. Ook later speelden fideï-commisgoederen eengrote rol, zoals in de geschiedenissen van adellijke families. Door een fideï-commis te vestigen kon men bewerkstelligen dat het stamslot of een bepaald vermogensbestanddeel niet kon worden vervreemd of zou worden geërfd door een getrouwdedochter en via patriarchale regels in de hand van een ander geslacht zou komen (wikipedia).

Na het overlijden van Aene Hoytes hertrouwde Anna Wpckdr., omstreeks 1553. Haar tweede man was mr. Myrck Aggez Feddinga, afkomstig uit de stad Workum. De kinderen uit dat huwelijk heetten dus Feddinga, terwijl nakomelingen van haar zoon Wpcke Aenez uit haar eerste huwelijk zich later weer ‘Knossens’ gingen noemen. Zo werd onze familienaam dus via de vrouwelijke lijn voortgezet.

Je kunt uit het bovenstaande, met een klein beetje fantasie, concluderen dat Anna Wpckedr. een pittige vrouw was, die niet over zich heen liet lopen en die niet bang was om haar (rijke) schoonzus aan te pakken. Zien we in dit karakter iets terug van de vroegere Viking vrouwen waarvan Anna, aannemelijk gemaakt door ons DNA-onderzoek4, misschien wel een aantal genen had?

De ‘Anna Wpckedr.’

Al met al redenen te over om Anna Wpckedr. als belangrijke Cnossen Knossen vrouw, op een bijzondere manier te vereren.

Hoe dat gedaan gaat worden wordt ingeleid in het volgende interview5 dat Iskje Cnossen (AAB 5.14.7.6) in 2020 voor de jaarlijkse AAB 5.14.7-familie krant had met Jelle Cnossen (AAB 5.14.7.2):

In een volle loods van scheepstimmerwerf Bolt in de Drachtster haven Bûtensfallaat staat, ergens bijna aan het einde tussen andere boten, Jelle Cnossen. Hij is aan het werk met houten mahonie latjes. Hij is bezig om zijn BM-er (Bergumermeer) helemaal opnieuw op te bouwen.

Jelle, je was toch vooral van het zeilen en niet zo van het botenbouwen?
“De boot was van Foeke Cnossen van Sneek. We zitten samen in het bestuur van de familiestichting. Foeke vertelde vaak over zijn BM’er. Ik had al eens tegen hem gezegd dat hij het even moest laten weten als hij haar wilde verkopen. Ik vond het een erg mooi exemplaar, omdat er een teakdek opzit en dat zie je niet vaak bij BM-ers. Toen kwam het moment dat hij de boot wilde verkopen. Dat de boot in de familie zou blijven sprak hem aan en we kwamen een schappelijke prijs overeen. Zo is de boot in mijn bezit gekomen. Toen ik er voor het eerst mee ging zeilen bleek al heel snel dat de boot lek was. De romp van een BM’er is gemaakt van lange mahonie latten, die aan elkaar en aan een frame van eikenhouten spanten en een kielbalk gespijkerd zijn. Ook als de latjes niet helemaal goed aansluiten dan nog moet de boot waterdicht worden, omdat in het water de latjes wat uitzetten, waardoor ze toch een waterdicht vlak vormen. Bij deze BM’er waren echter een groot aantal latjes verrot en vooral de eiken kielbalk was vergaan. Daardoor ontstonden

kieren, die niet meer dicht trokken. De boot is van 1970 en dus al 50 jaar oud. Toen kwam van het één het ander; als ik er een nieuwe eiken kielbalk in wilde zetten, dan moest eerst de helft van de latjes er af. Toen heb ik besloten om haar bijna helemaal af te breken en daarna weer op te bouwen, latje voor latje.”

 

Je doet me denken aan de Vikingen, die ook op deze manier hun boten bouwden. Zouden de genen van jouw voorvaderen nog invloed hebben?

‘’Daar had ik nog niet aan gedacht, maar inderdaad, dat zou best kunnen.”

Reconstructie van een Viking Skuldelevschip

Waarom is een BM’er/16 m2 zo speciaal?
“Ik ben altijd al gecharmeerd geweest van dit type boot, omdat zij zo anders zeilt dan andere open zeilboten, zoals bijvoorbeeld een Valk. Vroeger heb ik vaak in een gehuurde BM’er gezeild. Het is een levendige boot en hij buist snel. Het water spat dan over de boeg heen en je wordt nat. Veel mensen vinden dat niet prettig, maar ik vind dat juist heerlijk, spelen met de elementen. Ik vergelijk de boot altijd met een duikelende kievit, erg levendig. Een Valk is meer een scholekster. Die vliegt rechtuit. Ook zit er een mooie historie aan de BM’er, die mij aanspreekt. De BM’er is gemaakt/ontworpen door kapper Hendrik Bulthuis (1892-1948) uit Burgum. Zijn idee was dat hij zeilen voor de gewone man mogelijk wilde maken; iedereen moest voor niet te veel geld zo’n boot kunnen bouwen of kopen. Die gedachte vind ik mooi”.

Heb je een planning wanneer je kan gaan varen met deze boot?
“De planning is om hem volgend jaar (2021) in het water te hebben. Ik werk er nu zo’n 5 tot 8 uren per week aan. Ik doe meestal 4 latjes per dag, dan moeten ze drogen voordat ik weer verder kan. In totaal moeten er 80 latjes aangebracht worden. Daarna nog schilderen.

Heeft de boot ook een naam?
Ja, de oorspronkelijke naam was “Goldenrod”. Je mag eigenlijk de naam van een boot niet veranderen. Maar, omdat ik de boot nu helemaal nieuw opbouw is het een (bijna) nieuwe boot en zou de naam veranderd kunnen worden, ik ga daar zeker over nadenken.”

Epiloog

Dat was in 2021. Ondertussen is er een seizoen prachtig mee gezeild. Het nadenken over een naam resulteerde uiteindelijk in een geplande verering van onze stammoeder ‘Anna Wpckedr’. Dat wordt de bijzondere en unieke naam die dit jaar de zijkanten van deze prachtig gerestaureerde BM-er, of eigenlijk 16m2, gaat sieren. Afgelopen winter is een bijna nieuwe set zeilen aangeschaft met daarop het bouwnummer 3913. Hopelijk zal zij nog heel veel jaren op de Friese meren te bewonderen zijn. Anna Wpckedr. en ook kapper Bulthuis zouden hiervan hebben genoten.

Anna’s naam blijft zo voortleven en zal bij kijkers zeker vragen oproepen. En dat is weer een leuke aanleiding om iets over onze familienaam en geschiedenis te vertellen.

Familieberichten

Geboren
Sierk Bauke Werner Cnossen		19-12-2021	Hoevelaken	FCO 7.5.4.7.4
Feline Bensliman		17-01-2022	Sneek	FCN 6.9.1.5.3.3
Martine Jo Lieuwke Pel		21-01-2022	Heerenveen	FCO 7.5.4.7.3
Wybe Maurits Simon Kortbeek		23-2-3022	Leiden	FCN 6.9.1.2.3.3
Philou Charlotte Julie Buiten		11-09-2021	Berkel Rodenrijs	AAB 5.14.7.5.1.3
Lucas Matthijs van Beelen		07-04-2021	Voorhout	AAB 5.14.7.5.3.1
Katja Joanna Isa Martens		02-08-2021	Groningen	AAB 5.14.7.6.1.1
Mabel June Cnossen		12-01-2021	Grand Rapids, MI	AAB 5.7.10.1.1.2.2
Margot Joy Cnossen		12-032021	Grand Rapids, MI	AAB 5.7.10.1.1.1.4
Jacob Cnossen		30-04-2021	Elora, Ontario Canada	FCN 2.3.2.4.2.2.6
Eva Grace Cnossen		19-04-2021	Detroit, MI	AAB 5.7.10.2.1.3.2
Ella Patricia Cnossen		19-04-2021	Detroit, MI	AAB 5.7.10.2.1.3.3
Warren Jay Cnossen		09-06-2021	Cadillac, MI	FCA 3.1.1.1.5.1.3.1
Helena Ruth Buck		19-07-2021	Cadillac, MI	FCA 3.1.1.1.5.1.1.1
Rhoda Mae McGrath		22-12-2021	New York City, NY	BBB 7.1.1.2.1.2.1
Julian Hoogland		16-04-2021	Alkmaar	FCN 3.2.2.1.2.1.1
Melle Jelmer van der Sande		11-02-2019		FCN2.2.3.6.3.2.1
Lucas Couperus		12-09-2020		FCN2.2.3.6.1.1.1
Brent Oosterhuis		05-10-2020		FCN 2.2.3.6.4.2.1
Merle Danique Fennema		19-01-2021		FCN 2.2.3.6.4.1.1
Jip Johannes van der Sande				FCN 2.2.3.6.3.2.2
Overleden
Geertje Cnossen	70 jr.	28-04-2021	Sneek	FBG 5.1.3.4.6
Frances (Fokje) van Netten	78 jr.	14-5-2021	Whitby Ontario Canada	FCA 3.4.12.7
Jan Gijs Cnossen	76 jr.	30-07-2021	Amsterdam	FCN 6.2.1.2.2
Henk Tolsma	68 jr.	14-12-2021	Sint Nicolaasga	FCN 2.4.5.1.1
Jitske (Jikke) de Jong-Cnossen	68 jr.	17-12-2021	Sneek	FCN 2.3.2.4.1
Albert Roelof Lefferts	75 jr.	17-01-2022	Franeker	FCN 2.2.5.3
Roelof Wiebes Cnossen	90 jr.	08-02-2022	Joure	FCN 6.3.1.2
Gezina Geertruida Havinga-Reitsma	73 jr.	9-10-2021	Zevenhuizen	FCO7.5.9.5
Nelletje van der Gaast-den Ouden	84 jr.	13-02-2022	Leusden	FCO 7.5.8.1
Zwaantje Rinske Blok-Cnossen	92 jr.	19-03-2021	Woerden	FCN 6.2.1.5
Baukje Cnossen-Bakker	96 jr.	22-12-2021	Arnhem	BDF 5.3.4.4
Joann Effie Osban-Cnossen	85	15-12-2021	Salem, Oregon USA	FCA 3.3.2.3.1
Floyd Gilbert Osban	92	28-08-2021	Salem, Oregon USA	FCA 3.3.2.2.1a
Wendy Wagenaar	43	05-04-2022	Eelderwolde	AAB 5.14.7.2.1a
Getrouwd
Jelmer Willem Cnossen & Aafje MolAafje		07-07-2020	Amsterdam	FCN 6.3.1.2.3.2

        

Daniël Boyd (Dan) Cnossen (BBB 7.1.1.2.1.1)

Nadat Dan in 2018 op de Paralympics in Pyongchang goud, zilver en brons had gewonnen herhaalde hij deze uitzonderlijke prestatie dit jaar gedeeltelijk door met Team USA op de mixed estafette cross- country goud te winnen. China pakte het zilver in en Team Canada veroverde het brons. Verdedigend wereldkampioen en paralympisch kampioen Oekraïne eindigde als vierde. “Ik zou niet trotser en opgewondener kunnen zijn,” zei Dan. “Het is echt een eer om deel uit te maken van dit team’. Dan werd met deze prestatie de meest ervaren medaillewinnaar voor Team USA in Peking. De estafettes waren de enige teamevenementen op het Para-langlaufprogramma. De gemengde estafette bestond uit

vier snelle rondes van 2,5 kilometer, die mochten worden geskied door een afwisselend team van twee, drie of vier skiërs en ten minste één man en één vrouw.

Dan raakte als Ltd Navy Seal in het Amerikaanse leger tijdens zijn Afghanistan missie gewond door een ontploffende bermbom en verloor daarbij beide benen. Hij is onderscheiden met o.a. het Purple Heart en de Bronze Star. Hij ging in 2015 met pensioen en behaalde daarna twee Master titels aan Harvard University. Tegenwoordig woont hij in Massachusetts en als hij niet meedoet of traint voor de Spelen is hij een inspirerende en motiverende spreker. Dan’s familie sympathiseert zeer met onze familie stichting.

Team USA

Namens de hele familie Cnossen Knossen: ‘Dan, van harte gefeliciteerd’

Donatie 2022

U kunt ook de onderstaande QR-code gebruiken. Open de camera op uw smartphone en richt die op deze QR-code dan verschijnt onze bank in beeld en hoeft u alleen nog maar deze naam aan te klikken en de rest wijst zich vanzelf. De QR code is geldig tot 22 mei 2022.

zeer

Wilt u uw donatie voor het jaar 2022 overmaken op onze bankrekening NL74 INGB 0005 5604 74 tnv Stichting Cnossen-Knossen?
Het richtbedrag is € 15,=, maar meer of minder mag ook. Hartelijk dank.